Symptomen bij blauwtong en mond-en-klauwzeer vergelijkbaar

Blauwtong serotype 3 (BTV-3) is een virusinfectie bij herkauwers die de bloedvaten aantast. BTV-3 heeft zich inmiddels door heel Nederland en de omliggende landen verspreid. Hierdoor verwachten we in 2025 een hoge virusdruk. Met de recente uitbraak van mond-en-klauwzeer (MKZ) in Duitsland en Hongarije is het essentieel om alert te zijn op de vergelijkbare klinische symptomen.

Blauwtong overwintert

Koeien die afgelopen herfst besmet zijn geraakt met het blauwtongvirus, kunnen in het voorjaar nog virus bij zich dragen en een nieuwe infectiebron zijn voor knutten, die weer actief worden. Runderen kunnen namelijk circa 2 tot 5 maanden blauwtongvirus-positief blijven. Ook lammeren en kalveren kunnen viruspositief geboren worden, en ook zij zijn infectiebronnen voor de knutten. 

Hoelang deze dieren geïnfecteerd blijven, is nog niet bekend. Evenmin weten we in welk stadium van de dracht een moederdier besmet moet raken om de infectie door te geven aan haar jong. Deze feiten wijzen erop dat het blauwtongvirus zonder veel problemen kan overwinteren, wachtend op de knut die het virus kan verspreiden.

Activiteit van knutten

Knutten zijn actief van ongeveer mei tot half november en leven circa zes tot acht weken. Het virus vermeerdert zich in deze knutten bij temperaturen boven de 10°C. Hierdoor worden infecties vooral in de warmere periodes gezien.

Schade aan de bloedvaten door blauwtong

Na een beet van een besmette knut gaat het virus via de bloedstroom naar de regionale lymfeknopen, waar het zich vermeerdert. Vervolgens verspreidt het virus zich via het bloed door het hele lichaam, naar onder andere het hart, de lever, de longen, de baarmoeder en de milt. Het virus vermeerdert zich verder in de bloedvaten, wat kan leiden tot lekkende bloedvaten en bloedstolsels met vochtophopingen, beschadigde weefsels en organen als gevolg. 

Klinische symptomen die het afgelopen jaar bij rundvee zijn waargenomen, zijn onder andere verminderde melkproductie en vruchtbaarheid, kreupelheid, klauwproblemen, versteende of gemummificeerde vruchten, te vroeg geboren kalveren en kalveren met oogafwijkingen. 

Vergelijkbare symptomen 

Met de recente MKZ-uitbraak in de Duitse deelstaat Brandenburg en op een veehouderijbedrijf in Kisbajcs, in het noordwesten van Hongarije, is het extra belangrijk om alert te zijn op blauwtongsymptomen. De symptomen van blauwtong  en mond-en-klauwzeer lijken namelijk op elkaar. MKZ komt voor bij runderen, varkens, schapen, geiten en andere evenhoevige dieren. 

Runderen en schapen moeten in het voorjaar ge(her)vaccineerd worden tegen BTV-3. Wees alert wanneer dieren ondanks enten klinische symptomen vertonen. In dat geval is het belangrijk om contact op te nemen met uw dierenarts.