Voor een efficiënt en winstgevend vruchtbaarheidsmanagement zijn gezonde koeien essentieel. Het is daarom belangrijk om tochtige koeien en koeien met vruchtbaarheidsproblemen tijdig op te sporen. 

In de afgelopen decennia lag de focus van genetische vooruitgang voornamelijk op melkproductie. Hierdoor zijn de tochtverschijnselen minder opvallend en duren ze korter. Zelf elke tocht constateren kost veel tijd en vaak worden veel tochtigheden niet opgemerkt. Wist je dat één op de vijf tochten stille tochten zijn?

Progesteron als sleutel tot inzicht in vruchtbaarheid

Bij de vruchtbaarheidscyclus van een koe spelen verschillende hormonen direct en indirect een rol (zie figuur 1). Er is voor gekozen om gebruik te maken van progesteron voor analyse met de Herd Navigator (HN100 of RePro-module), omdat dit hormoon tijdens de hele lactatieperiode de meest waardevolle informatie geeft over de vruchtbaarheidsstatus van de koe.

Productie van progesteron

Na het afkalven vertoont de koe geen activiteit op de eierstokken (anoestrus), waardoor er geen progesteron wordt geproduceerd. Enkele weken later herstart de hormonale activiteit van de eierstokken en volgt een ovulatie. Na de ovulatie wordt het gele lichaam gevormd op de eierstok en begint het progesteron te produceren. Deze productie neemt af wanneer de koe opnieuw tochtig wordt en begint weer na de volgende ovulatie. Deze cyclus herhaalt zich elke 18 tot 24 dagen, totdat de koe drachtig is. In dat geval blijft het gele lichaam progesteron produceren om de dracht te ondersteunen (zie figuur 2). De productie van progesteron gaat door tot het afkalven, maar stopt als de koe verwerpt.

Automatische drachtcontrole

Dankzij de Herd Navigator kunnen we voorspellen wanneer een koe tochtig zal worden, wat helpt bij het bepalen van het ideale moment voor inseminatie en de kans op succes, zelfs bij een stille tocht (figuur 3). Als het progesteronniveau kort na inseminatie stijgt en op een hoog niveau blijft, zal het systeem de drachtigheid na 35 dagen bevestigen. Vanaf dat moment blijft de Herd Navigator het progesteronniveau nog 20 dagen monitoren. Deze automatische drachtcontrole vermindert de benodigde arbeid en bespaart op veeartskosten.

Aan de andere kant brengt de Herd Navigator koeien met specifieke vruchtbaarheidsproblemen, zoals verlengde postpartum anoestrus, luteale cysten, folliculaire cysten, embryonale sterfte en abortus, nauwkeurig in kaart. Dit zorgt ervoor dat de vruchtbaarheid van uw koeien beter wordt gemonitord, wat resulteert in minder afvoer van koeien door vruchtbaarheidsproblemen.

Verlengde postpartum anoestrus

Herd Navigator start 20 dagen na het kalven met het bemonsteren van progesteron. De eerste stijging van progesteron en de daaropvolgende tocht worden verwacht tussen de 30 en 50 dagen in de lactatieperiode. Bij sommige koeien, vooral die met hogere melkproducties, kan er een langere periode van een laag progesteronniveau worden waargenomen. Blijft het progesteronniveau tot 45 dagen na het kalven laag, dan geeft het vruchtbaarheidsmodel een waarschuwing voor verlengde postpartum anoestrus (figuur 4).

Luteale cyste (persistent geel lichaam)

Na de eerste ovulatie ontwikkelt het gele lichaam zich en begint met de productie van progesteron. In sommige gevallen, bijvoorbeeld door een ontsteking in de baarmoeder ((endo)metritis, pyometra), wordt de afgifte van prostaglandine geblokkeerd, waardoor het gele lichaam niet wordt afgebroken en de koe niet kan ovuleren. Hierdoor blijft het gele lichaam langdurig progesteron produceren, wat bekendstaat als een persistent geel lichaam. Herd Navigator detecteert deze situaties en geeft een waarschuwing voor een luteale cyste (figuur 5).

Folliculaire cyste

Koeien met folliculaire cysten vertonen vaak geen tochtsymptomen, maar in sommige gevallen kunnen ze onregelmatig of langdurig tochtig zijn. Door de aanwezigheid van de folliculaire cyste vindt er geen ovulatie plaats, waardoor de koe niet drachtig kan worden na inseminatie, zelfs als er tochtsymptomen zijn. Bij deze koeien blijft het progesteronniveau laag. Herd Navigator zal een waarschuwing voor een folliculaire cyste geven (figuur 6) wanneer het progesteronniveau 15 dagen na de vorige tocht nog steeds laag is.

Vroegembryonale sterfte/verwerpen

Na het innestelen van het embryo blijft er een kleine kans op verwerpen, hoewel dit risico geleidelijk afneemt naarmate de dracht vordert. Als het embryo echter geen signaal geeft om de dracht te behouden, zal het gele lichaam verdwijnen en stoppen met de productie van progesteron. Het vruchtbaarheidsmodel zal in zulke gevallen een daling van het progesteronniveau detecteren en een waarschuwing voor verwerpen geven.

Gevolgen van vruchtbaarheidsproblemen voor het bedrijf

Vruchtbaarheidsproblemen kunnen aanzienlijke economische verliezen veroorzaken door verlengde tussenkalftijden. Wereldwijde onderzoeken tonen aan dat het verlies kan oplopen tot 2 tot 5 euro per extra open dag na de geplande wachtperiode. Het is daarom cruciaal om deze problemen snel en efficiënt aan te pakken.

Herd Navigator biedt Standaard Behandelplannen (SBP), die specifieke acties voorstellen voor elk type vruchtbaarheidsprobleem. In samenwerking met uw dierenarts kunnen deze SBP worden aangepast aan de unieke behoeften van uw bedrijf. Met Herd Navigator kunt u snel inspelen op vruchtbaarheidsproblemen die vroeger moeilijk te detecteren waren en vaak te lang onopgemerkt bleven. Dit helpt u om lange tussenkalftijden te voorkomen, wat leidt tot  productievere lactaties en vermindert het aantal koeien dat u vanwege vruchtbaarheidsproblemen moet afvoeren.