Tepelvoeringen zijn net hardloopschoenen

Het is van groot belang om het meest geschikte type tepelvoering te gebruiken en ze tijdig te vervangen, voordat ze versleten zijn. Want tepelvoeringen zijn net hardloopschoenen; zijn ze versleten of is de maatvoering niet juist, verwacht dan ook geen topprestaties. 

De tepelvoering is namelijk één van de belangrijkste onderdelen van de melkinstallatie. Het is het enige onderdeel dat rechtstreeks in aanraking komt met de melkkoe. De eigenschappen van een tepelvoering hebben veel invloed op het melkproces, de uiergezondheid en uiteraard de melkkwaliteit.

Variaties in speenafmetingen

Het verschil tussen een willekeurige en een juiste tepelvoering wordt steeds vaker zichtbaar. Dit komt door stijging van de melkproductie, door wijzigingen in de fokkerij, in rassen en ook door voortdurende ontwikkeling in tepelvoeringen en melksystemen. De juiste tepelvoeringkeuze moet worden afgestemd op de wens van de melkveehouder, de betreffende melkinstallatie en de bijbehorende veestapel.

Om de juiste tepelvoering te kunnen selecteren adviseert DeLaval een speenmeting uit te voeren. De laatste jaren hebben DeLaval-servicemonteurs en -adviseurs in de Benelux meer dan 40.000 spenen gemeten op meer dan 277 bedrijven. De gemiddelde speenafmeting van deze bedrijven wordt in figuur 1 getoond. Elke stip weerspiegelt de gemiddelde speenafmeting van één bedrijf. Op de verticale (Y-)as wordt de speenlengte aangeven, op de horizontale (X-)as de speenbreedte. 

Uit de figuur zijn twee trends op te maken:

• er is grote variatie van bedrijf tot bedrijf in de gemiddelde speenafmeting
• er is een duidelijke tendens naar kleinere spenen op veel bedrijven

Goed passende tepelvoering

Een tepelvoeringkeuze die passend is bij de speenafmeting van uw veestapel, is de basis voor goede melktechnische prestaties. In de tepelvoering zijn namelijk twee vacuümniveaus te onderscheiden:

• melkvacuüm (in de schacht van de tepelvoering/onder de speen)
• kopvacuüm (in de kop van de tepelvoering/aan de speenbasis)

Een laag kopvacuüm moet worden nagestreefd. Gewoonlijk is 10 kPa voldoende voor een goede aanhechting van de tepelvoering aan de speen. Naarmate het kopvacuüm verder oploopt, is het risico groter dat de tepelvoering opkruipt en de melkstroom wordt beperkt, met vaak zichtbare ringen aan de speenbasis als gevolg. Dit kan worden vermeden door het kiezen van een tepelvoering waarbij de schacht de speen volledig omvat. Te ruime tepelvoeringen of bijvoorbeeld driehoekige of vierkante tepelvoeringen creëren een directe verbinding tussen het melkvacuüm en het kopvacuüm, waardoor het kopvacuüm zal oplopen.

DeLaval-voeringen (zowel DeLaval Clover als traditionele ronde tepelvoeringen) zijn in staat om de speen volledig te omvatten, waardoor een laag kopvacuüm kan worden behaald en eventuele kopbeluchting kan worden vermeden.

Hoe zat het ook alweer? Speencompressie

Een tepelvoering zorgt in de rustfase voor compressie (massage) van de speen. Te weinig compressie resulteert in onnodig veel zwelling van de speen, wat de melksnelheid vermindert, de melktijd langer maakt en de speenbelasting verhoogt. Te veel compressie kan speenpuntvereelting veroorzaken, wat de kans op mastitis verhoogt. Om de juiste speenmassage te kunnen waarborgen is een juiste tepelvoeringkeuze en goed onderhoud van de melkmachine noodzakelijk.

Tijdige vervanging betaalt zich terug

Verouderde tepelvoeringen beïnvloeden het melkproces, de melkkwaliteit en de uiergezondheid. De juiste rubberkwaliteit van nieuwe tepelvoeringen zorgt voor een speenmassage die de koe stimuleert en voor een vlotte melkstroom. Verouderd rubber zwelt en het oppervlak verhardt, waardoor de masserende werking afneemt (zoals weergegeven in figuur 2). Na verloop van tijd verschijnen er haarscheurtjes in het oppervlak van het rubber waarin bacteriën en vuil zich afzetten. Nauwelijks zichtbare veranderingen in het rubbermateriaal kunnen leiden tot een verhoogd risico op infecties. Tijdige vervanging betaalt zich daarom vanzelf terug.

Al met al kun je de tepelvoeringen vergelijken met hardloopschoenen: zijn ze versleten of is de maatvoering niet juist, verwacht dan ook geen topprestaties. Een goed passende en tijdig vervangen tepelvoering is van groot belang om de optimale werking te blijven behouden en een topprestatie neer te zetten.