Het nieuwe GLB zorgt ervoor dat het telen van een vang- en of rustgewas steeds vaker verplicht is. Maar welk vanggewas kies je als melkveehouder en wat levert het je op? Een vanggewas na de mais moet vooral stikstof binden, koolstof vastleggen, organische stof aanvullen, bodemstructuur verbeteren en de biodiversiteit een ‘boost’ geven. Maar als een melkveehouder het gewas daarna ook nog goed kan gebruiken voor melkproductie, wordt het een vanggewas met een plus.

‘Steeds meer melkveehouders zijn op zoek naar groenbemesters die de bodem verbeteren, maar tegelijkertijd ook eiwitrijk ruwvoer leveren’, zegt Thomas van Tetering, productmanager bij DLF Benelux. Genoeg reden om te zoeken naar een gewas dat het beste van twee werelden combineert. Het leidde tot de ontwikkeling van Vital Earth Vanggras. Dat is een eensnedige grasklaver die zorgt voor snelle grondbedekking, aanzienlijk minder uitspoeling in het najaar en de winter en meer eiwit dankzij het grote aandeel vlinderbloemigen. En ‘last but not least’ is de voederwaarde beter dan die van gewoon Italiaans raaigras of van veelgebruikte combinaties van bijvoorbeeld Italiaans met gekruist raaigras.

Vraag naar goed ruwvoer

Drogere zomers en mestbeperkingen maken het winnen van voldoende ruwvoer tot een toenemende uitdaging op melkveebedrijven, constateert Van Tetering. De vraag naar goed ruwvoer groeit. ‘Daarom zochten wij naar een vanggewas met de nodige voederwaarde, dat een handje helpt om de gaten te dichten.’

Het leidde tot een nieuw vanggrasmengsel. In 2022 werd er in de praktijk mee geëxperimenteerd, dit jaar wordt het mengsel ook daadwerkelijk verkocht aan melkveehouders. Het bestaat uit 55 procent Italiaans raaigras, 15 procent gekruist raaigras, 20 procent inkarnaatklaver en 10 procent wikke. Het zaaiadvies is om 40 kilogram per hectare te zaaien.



De voordelen van Italiaans raaigras als vanggewas mogen nagenoeg bekend zijn. ‘Het is een gewas dat in staat is om in korte tijd veel organische stof aan te brengen met een goede bodembedekking. Een bijkomend voordeel is het fijnmazige wortelgestel, waardoor de structuur van de grond na het ploegen beter is’, vertelt Van Tetering. Gekruist raaigras is de combinatie van Engels met Italiaans raaigras en is daardoor productiever met een vlottere voorjaarsontwikkeling dan Engels raaigras. De combinatie van deze grassen met inkarnaatklaver en voederwikke zorgt voor een mengsel met een hoge eiwitopbrengst en meer voederwaarde. ‘Zo hopen we vanaf dit jaar melkveehouders een vanggewas met een duidelijke plus aan te kunnen bieden.’

GLB stuurt naar eiwitrijk rustgewas

Het nieuwe GLB met haar ecoregelingen zorgt ervoor dat er niet alleen meer vanggewassen worden gezaaid vóór 1 oktober, maar ook dat er meer rustgewassen worden meegenomen in het bouwplan. Na drie jaar maisteelt is het voortaan verplicht om een rustgewas in te zaaien, zoals gras. ‘Zorg er dan ten minste voor dat je rustgewas een flinke voederwaarde heeft. De aanwezigheid van meer dan 50 procent vlinderbloemigen kan je bovendien meehelpen om meer punten voor de ecoregelingen te verdienen’, stelt Van Tetering.

Om op deze ontwikkelingen in te spelen ontwikkelde DLF het mengsel Vital Earth Rotatiegras, een stevige grasklaver met 55 procent vlinderbloemigen. Het rustgewas geeft een extra hoge eiwitopbrengst en een mooie productie in de zomer. Het mengsel is als volgt samengesteld: 20 procent rode klaver, 35 procent inkarnaatklaver, 25 procent festulolium en 20 procent gekruist raaigras. Het zaaiadvies is om 30 kilogram per hectare te zaaien. ‘Het is een droogtetolerant mengsel dat in principe zonder kunstmest kan en waar je een jaar lang van kunt maaien met een hoge drogestof- en eiwitopbrengst.’

Koeien smullen ervan

Na de maisoogst van 27 september ging op 29 september 2022 het nieuwe Vital Earth Vanggras met Italiaans raaigras, inkarnaatklaver en voederwikke bij de maatschap van Nico Kooiker en Annet Koersen in Dalfsen de grond in. Op 4 mei oogstten ze het vanggewas: de 9 hectare leverde 92 balen van elk 803 kilo. Nog eens 2,5 hectare met hetzelfde mengsel lieten ze staan als rustgewas. Bij voldoende ruwvoer verkopen ze de balen, maar dat is dit droogtejaar niet aan de orde. Sterker nog, ze zijn de balen al aan het voeren aan hun 110 melkkoeien. Als bijproduct van reguliere graskuil. ‘Een supersmakelijk product met veel suiker erin. Ons vee smult ervan.’ De Overijsselse melkveehouder heeft de kuiluitslagen nog niet binnen, maar is wel uitermate benieuwd. ‘We zaaien regelmatig Italiaans raai als vanggewas, maar de voederwaarde is vrij laag. De inkarnaatklaver en voederwikke geven naar verwachting een plus, waardoor het interessanter wordt om deze onbemeste groenbemester te voeren aan de melkkoeien’, zegt hij.



Na de oogst bemestte Kooiker het etgroen met drijfmest en ploegde hij het vanggewas 20 centimeter onder. Op 18 mei zaaide hij weer mais op deze percelen. Kooiker kijkt goed wat er aan oogst van het land komt en stelt daar de bemesting op af. ‘Als je met druppelirrigatie 55 ton mais van een hectare haalt, wat ons op een deel van de percelen vorig jaar is gelukt, dan moet je die voor het onderploegen in mei weer van voldoende drijfmest voorzien.’ Hij stelt dat rogge het als stikstofvanggewas waarschijnlijk net zo goed doet als het nieuwe grasmengsel.

‘Een voordeel van rogge is dat het micorhizaschimmels in de grond houdt die in symbiose leven met de maisplant. Daartegenover staat dat ik met de balen van dit grasklavermengsel alle kanten op kan: als goed voer voor onze melkkoeien of, als we voldoende ruwvoer hebben, verkopen voor een goede prijs’, zegt Kooiker. ‘Als een baal natuurgras momenteel al 55 euro doet, dan moet dit aanzienlijk meer opbrengen. Je hebt met zaaien ook meer kosten natuurlijk. Die rekensom gaan we de komende maanden nog eens rustig maken.’