De uitdaging voor een melkproductie tegen lagere kosten is zoveel mogelijk eiwit, energie en structuur van eigen grond te oogsten. Dat betekent zo min mogelijk aankopen van voer en zo ontstaat een hoger saldo. In dit artikel tips om met meer rendement te melken.

Er is al langere tijd veel aandacht voor verbetering van de ruwvoerefficiëntie. Dit is niet onterecht, omdat er met de ruwvoergewassen sprake is van een zogenaamde ‘yield gap’. Een ‘yield gap’ is een verschil in opbrengst tussen wat ruwvoergewassen op basis van de proeven genetisch gezien kunnen realiseren en wat er in de praktijk wordt gerealiseerd.

Trends in opbrengst van voedergewassen

Wat de trends in opbrengst van de voedergewassen silomaïs en Engels raaigras zijn, is recent beschreven in een wetenschappelijk artikel. Het artikel gaat in op een onderzoek dat binnen de projectgroep PPS Ruwvoer en Bodem is uitgevoerd. In dat onderzoek zijn opbrengstgegevens van 40 jaar voor Engels raaigras en 25 jaar voor silomaïs geanalyseerd. Hierbij is de genetisch bepaalde toename in opbrengst en de eventuele opbrengststijging in de praktijk uitgezet. Voor maïs is een jaarlijks toenemende genetisch bepaalde opbrengst berekend van 173 kg ds/ha en van Engels raaigras van 44 kg ds/ha.  

Opbrengst in de praktijk lager

De toename aan opbrengst in de praktijk over de jaren ligt zowel voor maïs als voor gras lager. Dat betekent dat in de praktijk niet de genetisch bepaalde opbrengst gerealiseerd kan worden. Een belangrijke conclusie hieruit is dat op het vlak van teeltmanagement nog het nodige te verbeteren valt. Een ander heel belangrijk aandachtspunt is dat door klimaatverandering de groeiseizoenen droger en warmer worden en daarmee minder gunstig voor de teelt van gras op met name zandgrond. Dit heeft uiteraard gevolgen voor de grasopbrengst.

Er kan wel vastgesteld worden dat het heel lastig is voor veebedrijven op zandgrond om de ruwvoerpositie met gras op peil te brengen, laat staan te houden. Dit heeft vervolgens direct gevolgen voor de eiwitproductie uit gras op deze bedrijven, waardoor er – wat juist niet de bedoeling is – eiwit van buiten het bedrijf moet worden aangekocht om te voorzien in de eiwitbehoefte van het vee.

Er zal, met de (nieuwe) realiteit wat betreft droogte in het achterhoofd, echt nagedacht moeten worden over de vraag hoe onder dergelijke omstandigheden de genetische opbrengst van gras in de praktijk nog gerealiseerd kan worden. Dit moet dan ook nog eens zonder de kostprijs voor de productie van gras nog meer te moeten verhogen door meer te beregenen. Voor zover dat, gelet op de vele beregeningsverboden, mogelijk is. Geen gemakkelijke opgave, of juist wel door andere gewassen die efficiënter met water omgaan meer de ruimte te geven.

Voerkosten verlagen met Farmdesk

Naast de efficiëntieslag die nog gemaakt kan worden in verbetering van de opbrengst van de gewassen, bestaat er ook nog eens de mogelijkheid om kritisch te zijn op de voerkosten en te zoeken naar mogelijkheden om die te verlagen.

Die mogelijkheden zijn er. De voerkosten vertegenwoordigen tot 50% van de productiekosten van een melkveebedrijf. Om hier meer grip op te krijgen is Farmdesk geïntroduceerd. Met behulp van het Farmdesk-softwareprogramma is het heel goed mogelijk om de voerkosten te verlagen en daarmee de marge te vergroten.

De eerste veehouders zijn enthousiast en met succes met het programma aan de slag gegaan. De rantsoenmodule is zeer gebruiksvriendelijk, waardoor veehouders geen veevoerspecialist hoeven te zijn om toch met het programma te kunnen werken. Het is eenvoudig mogelijk om de rantsoenen voor de koeien te berekenen, in een oogopslag te evalueren en eventueel bij te sturen.

Met behulp van Farmdesk worden de laadlijsten voor de voermengwagen gemaakt en kan dagelijks de totale voeropname op de smartphone bekeken worden. Het is daarnaast eenvoudig de eigen voerprijzen te vergelijken met prijzen uit de markt. Tevens is het mogelijk de eigen melkproductiecijfers automatisch in te lezen en weer te geven. Via slimme algoritmes wordt de nodige feedback gegeven.

Voeropname en melkproductie

Met de melkcijfers en de voeropname in de hand wordt er maandelijks inzicht verkregen in de voerkosten. Ook is het mogelijk om de resultaten met die van andere Farmdesk-gebruikers te vergelijken.

Door de nieuwsbrieven wordt nieuwe informatie vergaard. Wanneer advies, ondersteuning of informatie gewenst is, kan via telefoon, chat of aan de hand van een persoonlijk bezoek door geaccrediteerde specialisten van Farmdesk ondersteuning geleverd worden. Door het rantsoen te optimaliseren en uw eigengeteeld voer te maximaliseren wordt tegen lagere voerkosten melk geproduceerd. Dat is in de praktijk de ervaring van de gebruikers van Farmdesk. Een reductie van 2 cent per liter aan voerkosten levert deze bedrijven al snel een nettomarge van 20.000 euro op. Belangrijk is dat alles wat een koe in de basis nodig heeft, namelijk eiwit, energie en structuur en wat van eigen grond afkomstig is, zoveel mogelijk in het programma doorgerekend wordt. Dat gebeurt dan ook.

Alternatieve voedergewassen: hype of toekomst?

Veel zogenaamde alternatieve voedergewassen passeren met enige regelmaat in de media de revue en worden in de praktijk op kleine of iets grotere schaal getest. Denk hierbij aan veldbonen, stokbonen in combinatie met maïs, erwten, voederbieten, sorghum, soja, luzerne, hennep. Een heel lange lijst, waarbij de grote gemene deler is dat de teelt een akkerbouwmatige aanpak vraagt en er ‘niet zomaar even bij gedaan’ kan worden. Dit is in de praktijk vaak het probleem en leidt onherroepelijk tot teleurstellingen in de vorm van te lage opbrengsten, een te matige kwaliteit of zelfs misoogsten. Van deze alternatieve gewassen is voederbieten het enige gewas dat in areaal groeit op veehouderijbedrijven of door akkerbouwers geteeld en dan aan veehouders geleverd wordt.

De moderne voederbiet, ook wel KWS Feedbeet genoemd, heeft naast gras en maïs als derde gewas wel toekomst, omdat het ten opzichte van de ouderwetse voederbiet een hoog drogestofgehalte en een hogere drogestofopbrengst heeft. Daarnaast is de mechanisatie in al die jaren niet stil blijven staan en is KWS Feedbeet perfect te rooien met gangbare suikerbietenrooiers. De ervaring van de afgelopen jaren heeft geleerd dat, willen telers de hoogste opbrengst halen, de bieten tot in oktober-november moeten staan en beter gerooid worden op het moment dat de maïs ook gehakseld wordt. de beste manier van bewaren en het jaarrond voeren is het inslurven (ook wel baggen genoemd) van de versnipperde bieten in combinatie met een droog product als sojahullen.

Meer ruimte voor gras

Veehouders die ‘door derogatie’ gedwongen veel gras telen, kampen in sommige gevallen met grasoverschotten. Omdat verkopen lang niet altijd zinvol is en een koe wel raad weet met eiwit uit gras, is het juist de kunst om te proberen er meer van te voeren. Met de oogst van maïs als maïskolvensilage (MKS) neemt het aandeel zetmeel per kilogram droge stof flink toe. Maïs verandert hierdoor van ruw- naar krachtvoer. Om dezelfde hoeveelheid energie aan een koe te voeren zijn minder kilogrammen product nodig, waardoor er automatisch ruimte in de pens van de koe ontstaat voor meer gras.

Daarmee besparen melkveehouders voerkosten en verbeteren ze het voersaldo. Het maïsstro dat achterblijft op het land, is bovendien weer ‘voedsel’ voor de bodem. Veehouders die het voeren van MKS een te radicale oplossing vinden, kunnen altijd kiezen voor de ‘tussenoplossing’, namelijk het hoger hakselen van de silomaïs.

Extra eiwit met Snelle Lente Rogge

Veehouders die een vanggewas willen zaaien die ook daadwerkelijk reststikstof willen vangen en in het voorjaar eiwit willen oogsten, hebben de mogelijkheid om na de oogst van de maïs Snelle Lente Rogge te zaaien. Snelle Lente Rogge levert, wanneer de teeltadviezen zijn gevolgd, al snel 600 tot 1.100 kg ruw eiwit per hectare op. In combinatie met maïs, dat op hetzelfde perceel geteeld wordt, is de eiwitopbrengst hoger dan die van een hectare gras.

Rendement verbeteren

Als onderdeel van de vruchtwisseling geeft de teelt van grasklaver een welkome en mooie aanvulling op de totale eiwitproductie op het eigen bedrijf.

Hoewel het besef er wel degelijk is dat het niet altijd eenvoudig is, zijn er wel degelijk veel mogelijkheden voor optimalisatie van de teelt, de oogst en het rantsoen om het rendement op het veebedrijf te verbeteren. Uw eigen regionale KWS-adviseur wil u daar met plezier mee helpen! Zijn contactgegevens zijn te vinden op www.kwsmaiszaad.com/nl/contact.