Kopbrand (Sphacelotheca reiliana, Sporosorium reilliana) of ook wel maïskopbrand genoemd is een schimmelziekte die vooral bekend is uit de sorghumwereld, maar die helaas ook frequent maïs weet aan te tasten. De besmetting in het veld gebeurt via overwinteringssporen in de grond.

De schimmel tast in een zeer vroeg stadium (al bij de kieming) de groeipunten aan. Kopbrand komt altijd in de kolf voor. De hele kolf is één buil en er zit geen korrel meer in. Soms groeien er uit die schimmelbol groene uitlopers. Na verloop van tijd barst de schimmelbol open en komen grote hoeveelheden sporen vrij. Deze kunnen zich vervolgens via de mens, een machine en/of de wind gemakkelijk naar andere percelen verspreiden.

In de praktijk kan wel tot meer dan 50% aangetaste kolven op percelen worden aangetroffen. Los van de mate van verspreiding van de sporen geeft een perceel dat voor bijvoorbeeld de helft is aangetast, een halvering van de korrelopbrengst en daarmee aan zetmeel. De (financiële) gevolgen zijn dus groot!

Verwarring met builenbrand

In de praktijk wordt kopbrand soms verward met builenbrand. Builenbrand kan herkend worden aan een duidelijk glanzend, zilvergrijs vlies (periderm) rondom de sporengal of -tumor. Kopbrand niet. Weet dat het zilvergrijze vliesje van de builenbrandschimmel na verloop van slechts een paar weken bruinig wordt, verdroogt en barst; en dat daarmee zo het onderscheidend vermogen tussen beide brandschimmels enigszins vertroebelt en dus soms tot een twijfelachtige diagnose leidt.

Wees waakzaam bij een vermoedelijke aantasting!

Bij aantasting vanaf 5% met kopbrand is apart inkuilen raadzaam, omdat de kans bestaat dat de koeien het niet willen vreten, maar ook om de kuil met gezonde maïs niet te verontreinigen. In 2012 is de ziekte kopbrand voor het eerst officieel vastgesteld. Met name in percelen langs de rivier de Maas, maar ook in andere delen van met name Nederland (Noord-Holland, Utrecht, Oost-Brabant  en de Achterhoek) zijn gevallen van aantasting met kopbrand bekend.

Op percelen met een zwaardere grondsoort, maar ook op zand lijkt de ziekte zich steeds meer te openbaren. Ook in België zijn de eerste aantastingen al geconstateerd. Alle reden dus voor telers om waakzaam te zijn!

Resistentieveredeling

De problemen met kopbrand hebben ertoe geleid dat KWS al veel jaren aan resistentieveredeling werkt. Deze onderzoeken vinden plaats op percelen waar in het verleden kopbrand is waargenomen. De intensieve selectie heeft geresulteerd in een lijst met maïsrassen die geschikt zijn voor uitzaai op met kopbrand besmette percelen. In jaren met zeer gunstige omstandigheden blijft met deze rassen de kans op aantasting beperkt tot maximaal 5%.

Rassen die geschikt zijn om zonder problemen te zaaien op met kopbrand besmette percelen, zijn NEVO (zeer vroeg, FAO 180), EMPORIO (vroeg, FAO 215), MEGUSTO (vroeg, FAO 220), GENIALIS (vroeg FAO 230), ARTURELLO (middenvroeg FAO 240), HAIKO (middenvroeg, FAO 240) en ANTONIO (middenlaat, FAO 265).

Heeft u vragen over kopbrand of zelf een aantasting waargenomen op uw eigen percelen, neem dan contact met ons www.kws.com/nl/nl/producten/mais/adviseurs-mais op!