Maïskopbrand, kortweg kopbrand of head smut genoemd, rukt verder op. Vooral in lagere natte gebieden, maar ook daarbuiten. Niet alleen in Nederland, maar ook in België wordt de ziekte in maïs steeds vaker geconstateerd. Maïspercelen kunnen volledig mislukken door aantasting met maïskopbrand. Gelukkig kan een gerichte maïsrassenkeuze de schade beperken of zelfs voorkomen!

De symptomen

Maïskopbrand is een infectie met de schimmel Sphacelotheca reiliana. Deze schimmel blijft in de grond over en kan de maïs al in het kiemplantstadium aantasten via de wortel. Als de maïs in het tweede- à derdebladstadium te langzaam groeit, kan de schimmel het groeipunt bereiken, met als gevolg aantasting van de bloeiwijzen, pluim en kolf van binnenuit. 

Tot eind augustus is aan de plant meestal nauwelijks iets te zien, alleen de plantlengte blijft wat achter. Rond 1 september ontstaat soms zwart schimmelpluis op de pluim en in het schutblad. Op de plaats van de kolf ontstaat een grote, harige schimmelbol, die dan de plaats van de gehele kolf ingenomen heeft. 

De kans op een zware aantasting is groter als de beginontwikkeling van de maïs tot het vierde- à vijfdebladstadium slecht is door stress (koude, natte gronden, nachtvorst etc.). Ditzelfde verhoogde risico zien we bij gevoelige rassen na bijvoorbeeld minder strenge winters en bij nattere weersomstandigheden. De aantasting tussen rassen varieert van minder dan 0,1% tot zelfs meer dan 50%. 

De gevolgen

De schimmelbollen vormen sporen die op de grond vallen of door de wind worden verspreid. Bij een zware aantasting is bij het hakselen een zwarte stofwolk van sporen te zien. Ook via machines vindt verspreiding plaats. In de kuil veroorzaakt een zware aantasting een vieze, zwarte laag, die lijkt op natte, zwarte grond. 

Maïskopbrand kan bij een zware aantasting het hele maïsgewas onbruikbaar maken. Bij een kopbrandaantasting boven de 10% vallen het zetmeelgehalte en de voederwaarde tegen, doordat de kolf volledig verschimmeld is. Ook de drogestofopbrengst is dan lager. Bij 50% of meer aangetaste planten is het zetmeelgehalte tot meer dan gehalveerd en de opbrengst mogelijk 25% lager. 

Er is nog weinig bekend over giftigheid, maar de smakelijkheid van met maïskopbrand besmette maïs neemt zonder meer flink af. Maïskopbrand is daardoor een veel groter probleem voor veehouders dan builenbrand, waarmee de schimmelziekte nogal eens verward wordt. Bij meer dan 25% aantasting is het advies om de maïs niet te oogsten, maar op het perceel achter te laten en te verspreiden.

Zaai ongevoelige maïsrassen!

In veel proeven zijn maïsrassen beoordeeld op een maïskopbrandaantasting. Uiteraard wordt dit onderzocht op percelen waar zich in het verleden een aantasting heeft voorgedaan. Uit al deze onderzoeken is gebleken dat sommige rassen heel erg gevoelig blijken te zijn voor maïskopbrand, terwijl andere rassen dat juist niet zijn. 

De rasverschillen met het oog op gevoeligheid voor kopbrand staan sinds dit jaar in een extra kolom vermeld op de Nederlandse CSAR Aanbevelende Rassenlijst 2024. Op percelen die met maïskopbrand zijn besmet, kunnen veehouders een aantal rassen vrijwel probleemloos telen, omdat deze rassen gemiddeld slechts tussen 0 en 1% kans hebben op aantasting. 

Door de juiste raskeuze is het mislukken van de maïsteelt op deze percelen dus te voorkomen. Rassen waarvan is aangetoond dat deze ongevoelig zijn voor een maïskopbrandaantasting, zijn MEGUSTO KWS en GENIALIS KWS. Daarnaast is op een eerdere beoordeling van KWS EMPORIO zeer recent een correctie doorgevoerd. Ook voor KWS EMPORIO geldt dat heel duidelijk is aangetoond dat deze ongevoelig is voor een maïskopbrandaantasting, zoals ook te lezen is in de laatste update van de Nederlandse CSAR Aanbevelende Rassenlijst 2024. Neem daarom geen enkel risico op schade als gevolg van een maïskopbrandaantasting en zaai daarom deze maïsrassen!

Heeft u vragen over maïskopbrand of over de maïsrassen van KWS? Neem dan contact op met uw adviseur!