Antistoffen tegen mycoplasma aangetoond, wat nu?
Uit recent prevalentieonderzoek van GD blijkt dat op 50 tot 75 procent van de melkveebedrijven één of meerdere koeien M. bovis-antistoffen heeft. Dat betekent dat een mycoplasma-infectie regelmatig voorkomt op melkveebedrijven. Wat kunt u doen als er op úw bedrijf antistoffen tegen mycoplasma worden aangetoond?
Dieren die een mycoplasma-infectie doormaken, worden niet allemaal ziek of besmettelijk. Mycoplasma kan zich in de voorste luchtwegen ophouden zonder dat een dier ziek wordt. Bij een bepaalde trigger, zoals stress, andere infectieziektes of een verminderde weerstand, kan een mycoplasma-infectie leiden tot een ziekte-uitbraak.
Individueel onderzoek
Na een positieve uitslag bij screening op antistoffen (tankmelk of bloed) of bij het vóórkomen van bepaalde typische verschijnselen op het bedrijf is het raadzaam om individueel onderzoek uit te voeren bij klinisch verdachte dieren. Een ziek dier als gevolg van mycoplasma is in de meeste gevallen slecht tot niet te genezen en is bovendien een besmettingsrisico voor andere dieren uit het koppel.
Daarnaast is het belangrijk om tegelijkertijd maatregelen te nemen om insleep en verspreiding van de kiem op het bedrijf te beperken.
Typische verschijnselen
De meest voorkomende ziektebeelden en symptomen van een mycoplasma-infectie bij koeien zijn mastitis en gewrichtsontsteking.
Mastitis:
- geneest slecht
- zit vaak in meerdere kwartieren tegelijk
- zorgt voor afwijkende melk (waterige melk met zanderig sediment of pusachtige melk)
- zorgt voor een melkproductiedaling, een koe zet zichzelf droog
- zorgt voor een chronisch hoog getal
Gewrichtsontsteking:
- is acuut en ernstig (de koe staat op drie poten)
- zit vaak in het kogelgewricht of de voorknie
- kan aan één of aan meerdere gewrichten tegelijk zijn
Bij jongvee zijn de meest voorkomende ziektebeelden en symptomen van een mycoplasma-infectie longontsteking, gewrichtsontsteking en middenoorontsteking.
Longontsteking:
- is acuut en ernstig
- kan voorkomen op alle leeftijden, maar meestal rond de 2 tot 6 weken
- is vaak een combinatie van koorts, hoesten, benauwdheid, vermagering en/of lusteloosheid
Gewrichtsontsteking:
- is acuut en ernstig (de koe staat op drie poten)
- zit vaak in het kogelgewricht of de voorknie
- kan aan één of aan meerdere gewrichten tegelijk zijn
Middenoorontsteking:
- wordt gekenmerkt door een scheve houding van de kop
Meest geschikte onderzoek en behandeling
Uitscheiders/verspreiders van de mycoplasmabacterie zijn op te sporen via een kweek of PCR op onder meer (tank)melk, gewrichts- en longvloeistof of neusvocht. Het uit te voeren onderzoek hangt af van het ziektebeeld.
Mastitis
Onderzoek van (tank)melk met kweek of PCR kan worden ingezet om te onderzoeken of de mycoplasmabacterie via de melk wordt uitscheiden, wat een risico is op verdere verspreiding. Bedenk dat koeien met (ernstige) klinische mastitis niet in de tank worden gemolken en dat dieren de mycoplasmabacterie met tussenpozen kunnen uitscheiden. De reactie op een antibioticatherapie bij mastitis door mycoplasma is vaak erg teleurstellend en bovendien moet zo’n dier als levenslang besmet worden beschouwd. Afvoer is het beste advies.
Gewrichtsontstekingen
Voor diagnostiek bij gewrichtsontstekingen kan, net als bij mastitis, worden gekozen uit kweek of PCR, maar dan op gewrichtsvloeistof van verdachte dieren. Dieren met gewrichtsproblemen als gevolg van mycoplasma lijken de kiem namelijk lang niet altijd via de melk uit te scheiden. De reactie op therapie is slecht en daarom is het advies om deze dieren af te voeren.
Longontsteking (jongvee)
Voor diagnostiek bij luchtwegaandoeningen is een kweek op een longspoeling heel geschikt. Per koppel is een steekproef van drie kalveren voldoende (bij voorkeur acuut zieke dieren die nog niet behandeld zijn met antibiotica). Na het kweken van mycoplasma kan ook een gevoeligheidsbepaling worden uitgevoerd, zodat een gerichte behandeling kan worden ingezet. Antibioticatherapie bij longontsteking (jongvee) door mycoplasma is wel zinvol. Naast antibiotica zijn ontstekingsremmers/koortsremmers als ondersteunende behandeling belangrijk. Hoe sneller een kalf met luchtwegproblemen wordt behandeld, hoe groter de kans dat het herstelt.
Andere maatregelen
Wilt u een mycoplasma-uitbraak op het bedrijf onder controle krijgen, dan is het zeer belangrijk om de klinisch zieke dieren af te zonderen, in combinatie met een strikte scheiding tussen leeftijdsgroepen en optimalisering van de bedrijfshygiëne en bioveiligheid.
