Welke wormen wonen er in uw wei?
De drie belangrijkste parasieten die uw runderen in de weide kunnen oppikken, zijn maagdarmwormen, longwormen en leverbot. Deze wormen veroorzaken soms veel ongemak en ze vermenigvuldigen zich snel. Een besmetting is niet altijd direct te zien, maar kan wel problemen geven, zoals een tegenvallende groei bij jongvee of dalende melkproductie bij het melkvee. Weet u welke wormen er in uw wei wonen?
Maagdarmworm
Een volwassen maagdarmworm is 6 tot 9 mm lang en leeft veelal in de lebmaag of darmen van de gastheer. De volwassen stadia produceren eieren die de gastheer via de mest uitscheidt. Bij rundvee is Ostertagia ostertagi het meest van belang.
Een volwassen (maagdarm)worm produceert, afhankelijk van de soort, per dag tot wel tienduizend eieren. Uit de eieren ontwikkelen zich larven, die zich op het weiland in een periode van twee tot drie weken ontwikkelen tot infectieuze larven. De snelheid van de ontwikkeling is afhankelijk van de vochtigheid van de omgeving en de temperatuur.
Grazende runderen nemen besmettelijke larven op met het gras, waarna de larve zich in de lebmaag ontwikkelt tot een volwassen worm. Maagdarmworminfecties komen voor bij runderen in elke leeftijdscategorie.
Longworm
Een volwassen longworm is een draadvormige worm van 4 tot 8 cm lang. Hij leeft in de longen van de gastheer, bijvoorbeeld het rund. Eén volwassen longworm kan per dag tot tienduizend eieren produceren.
Een groot verschil met maagdarmwormlarven is dat de verspreiding van larven ook onder droge omstandigheden kan gebeuren. De schimmel Pilobolus speelt daarbij een belangrijke rol. Deze op de mest levende schimmel ‘schiet’ sporendragers met daarop longwormlarven af. Op deze wijze kunnen longwormlarven tot enkele meters van de mesthoop terechtkomen.
De besmettelijke larve wordt met het gras opgenomen door grazende runderen, waarna deze door de darmwand dringt. Vervolgens vervelt de larve in een lymfeknoop en gaat via bloed en lymfe naar de longen. In een longblaasje breekt de larve door de wand en vervelt voor de laatste keer in de kleinste vertakkingen van de luchtpijp. Daar legt het weer eieren.
Een longworminfectie is vooral te herkennen aan de kenmerkende hoest. Longworm kan zowel bij jongvee als bij volwassen koeien tot klachten leiden.
Leverbot
Leverbotziekte wordt veroorzaakt door een zuigworm (trematode): leverbot of Fasciola hepatica. Deze parasiet leeft in de galgangen van een gastheer. Dit kunnen diverse diersoorten zijn, maar de voornaamste zijn: runderen, schapen, geiten, hazen en reeën. Ook de mens kan besmet raken.
De eieren die de leverbot produceert, hopen zich op in de galblaas en komen met de mest op het weiland terecht. Eén volwassen leverbot kan per dag vier- tot zevenduizend eieren produceren. Voor zijn verdere ontwikkeling heeft deze parasiet een tussengastheer nodig, de leverbotslak. Deze leeft op plaatsen waar de bodem het grootste deel van het jaar vochtig of nat is, zoals in greppels, slenken, vertrapte slootkanten en kwelplaatsen achter dijken.
De stadia van de leverbotcyclus buiten de gastheer kunnen alleen worden doorlopen bij een temperatuur hoger dan 10 °C. In ons klimaat is ontwikkeling daarom globaal mogelijk van april tot november. Leverboteieren die na november via de mest op het weiland terechtkomen, kunnen overwinteren. Samen met de leverboteieren die vanaf april op het weiland worden verspreid, ontwikkelen deze eieren zich onder gunstige omstandigheden in augustus of september tot besmettelijke cyste. De grootste besmetting met leverbot vindt daarom plaats in de maanden augustus, september en oktober.
Webinar over wormen in de wei
Wilt u meer weten over wormen en wilt u tips om problemen die deze parasieten kunnen veroorzaken vóór te blijven? Meld u zich dan aan voor het webinar ‘Wormen in de wei: hoe kunt u schade voor u en uw runderen beperken?’
In deze online presentatie vertelt GD-dierenarts Debora Smits u alles over longwormen, leverbot en maagdarmwormen. Wanneer vormen ze een risico voor uw veestapel? Hoe kunt u zien of uw runderen last hebben van deze wormen en hoe voorkomt u problemen? Ook kunt u haar vragen stellen via de chat. De webinar is op donderdag 16 juli van 13.00 tot 13.30 uur en deelname is kosteloos.
